‘Groot is de kracht van het geheugen, iets onbekends, dat mij doet huiveren, mijn God, een diepe en grenzeloze veelvuldigheid; en dat is de geest, en dat ben ik zelf. Wat ben ik dan, mijn God? Wat ben ik voor een wezen? Een leven veelzijdig, veelsoortig en van een geweldige onmetelijkheid. Zie, door de velden van mijn geheugen en zijn spelonken en holen, ontelbaar in getal, (…) – ik dring erin door, zover ik kan en nergens is een grens: zo groot is de kracht van het geheugen, zo groot is de kracht van het leven in de mens die sterfelijk leeft!’ – Augustinus
Je hebt een gereedschapsbox vol met nieuw en glimmend gereedschap. Toch kan het zijn dat je niet in staat bent om iets te maken of repareren. Dat geldt ook voor intelligentie. Intelligentie zegt niets over het geleerd hebben om te leren. Je kunt heel intelligent zijn en toch niet ver kunnen komen in je leven of problemen hebben op school. Het proces van om kunnen gaan met jouw box vol gereedschap heet metacognitie
Cognitie is het vermogen om te kennen of te weten: kennis. Metacognitie staat dan voor kennis over het kennen of weten, dus kennis over kennis. Anders gezegd: reflectie/bewustzijn over het leren, denken, waarnemen, informatie verwerken en problemen oplossen.
Metacognitie is te herleiden tot 3 kernvragen: wat (declaratie), hoe (procedure) en wanneer (strategie).
Daarbij is de controle over het wat, hoe en wanneer van groot belang voor het gebruiken of de overdracht van de kennis en de zelfreflectie.
Het proces van leren en denken wordt gevormd door plannen, monitoren en evalueren. Dit geeft de benodigde controle.
Er is daarbij onderscheid te maken tussen onbewust gebruik, bewust gebruik, reflectief gebruik en strategisch gebruik van de kernvragen wat, hoe en wanneer.
Het is erg belangrijk om een duidelijk beeld te hebben over het kind, zodat het leergedrag eventueel kan worden bijgeteld, Het is ook zeer belangrijk dat een kind zelf inzicht heeft in diens metacognitieve vaardigheden en deze aan te leren als deze niet voorhanden zijn. Zo kan al dat nieuwe, glimmende gereedschap gebruikt worden om iets moois te maken.
Inzicht hebben in de bestaande en het aanleren van juiste of nieuwe metacognitieve vaardigen is een belangrijk proces in de school.
Stichting Omniumscholen 